Қажыбай Аян Төлегенұлы

Қажыбай Аян Төлегенұлы

Ассистент профессор, к.ф.н.


E-mail: Білімі

1999–2004 г.г. – диплом с отличием, квалификация – журналист международник, специальность – «021140 – Международная журналистика», Евразийский национальный университет имени Л.Н.Гумилёва, г. Астана; 2004 (Приказ №197-П от 2 ноября) – 2007 (Приказ №299-П от 22 октября) г.г. – Аспирантура, специальность – «10.01.02 – Казахская литература», Евразийский национальный университет им. Л.Н.Гумилёва, г. Астана.

Негізгі оқытатын пәндері

Бакалавриат: «Введение в литературоведение»;«Литература в древней и ханской эпохе»; «История казахской литературы ХІХ века»; «История казахской литературы І половины ХХ века (1900–1960 г.г.)»; «Региональное литературоведение»; «Эстетика художественного слова»

Магистратура: «Психоаналитическое литературоведение»

Ученая степень


Кандидат филологических наук


Научное направление


История казахской литературной критики; теория литературы; компаративистика; «Мир как текст»; Метафизика художественного текста (вербальные и невербальные семиотические нарративы); Категория нарративной стратегии в контексте исследований сюжетно-повествовательного дискурса; стратегии современной семиотики; Современное зарубежное литературоведение (страны Западной Европы и США): литературно-критические школы, теории, концепции, парадигмы («Новая критика», Структурализм, Рецептивная эстетика, Нарратология, Деконструктивизм, Герменевтика, Феноменологические школы, Мифологическая критика, Археомодерн, Примодерн, Модерн, Постмодерн); постмодернистский дискурс социокультурной динамики современной медиакультуры; основные концепции (Мишеля Фуко, Жиль Делёза, Феликса Гваттари, Жака Деррида, Ролана Барта, Юлии Кристевой, Жака Лакана, Жана Бодрийяра) французского постструктурализма


Краткая аннотация научной и общественной деятельности


2007–2008 г.г. – старший корреспондент, Еженедельная газета МВД РК «Сақшы», ТОО «Сақшы – На страже», собственный корреспондент по совместительству, Ежемесячный журнал МВД РК «Казахстанская полиция», ТОО «Сақшы – На страже» г. Астана. С октября 2008 года по август 2011 года старший преподаватель кафедр «Казахской филологии» и «Русской филологии» Кокшетауского государственного университета им. Ш.Уалиханова. С сентября 2011 года по июнь 2016 года и.о. доцента, к.филол.н. «Гуманитарно-педагогического» факультета, по спец.: 5B011700 – «Казахский язык и литература» Академии «Көкше». С сентября 2016 года по июль 2021 года старший преподаватель «Филологического» отделения кафедры «Языка и литературы» ГККП «Кокшетауского высшего казахского педагогического колледжа имени Ж.Мусина» при управлении образования Акмолинской области. С сентября 2021 года ассистент профессора Кокшетауского университета имени Ш.Уалиханова. Победитель VI Республиканского независимого общественного конкурса по решению (протокол №3) Академии Педагогических Наук Казахстана награждён нагрудным знаком «Үздік Ұстаз» (Удостоверение №0331, 12.04.2018 г.). Решением Общего собрания Академии Педагогических Наук Казахтана от 12 мая 2018 года (протокол №5) избран членом-корреспондентом Академии Педагогических Наук Казахтана


Основные научные публикации за последние 5 лет 2017-2022 гг.


  1. Ардың ісің ардақтап, ұлт намысын қайраған мінез энциклопедиясы (әдебиетші ғалым Ахат Нұртас Ахатұлының «Қазақтың ары» кітабы жайында рецензиялық мақала). Әдеби-мәдени және қоғамдық «Жер шоқтығы» журналы. – №3(9). – 09. – 2017. – ББ. 157–173.
  2. Мёртвые слова начала нулевых, или поэтика попсы как зеркало эпохи. – Курс, №49(907). – 22 декабря, 2016. – С. 3; Акмолинская правда, №129 (20117). – 2 ноября, 2019. – С. 6.
  3. Сұлтанмахмұттану ғылымының көкейкесті мәселелері: құбылысы, ізденісі, ерекшелігі (Б.Кенжебаев, Б.Шалабаев зерттеулерінің негізінде). – «Алаш тағылымы және Тәуелсіздік» атты аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Көкшетау, (Ж.Мусин атындағы жоғары қазақ педагогикалық колледжі, 25–26 мамыр), 2017. – ББ. 54–79.
  4. Абай мен Алаш ақындары поэзиясындағы көркемдік тұтастық, әдеби үндестік пен рухани сабақтастық мәселелерінің М.Әуезов зерттеулерінде көрінісі. – «Мұхтар Әуезов өмірі мен шығармашылығы hәм Алаш идеясы» атты аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары, Көкшетау, 2017. – ББ. 14–50; Жер шоқтығы, №3 (25). – қыркүйек, 2018. – ББ. 18–73.
  5. Мұхтар Әуезов шағын прозасындағы поэтикалық шеберлік және көркемдік-стильдік ізденістер. – «М.О.Әуезов мұрасы: рухани жаңғыру» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары (05–07 қазан, 2017 ж.), Семей, 2017. – ББ. 125–129.
  6. Особенности восприятия и творческого осмысления шиллеровских реминисценции и рецепций кантовского категорического императива в поэтике Достоевского. – VI Международная научно-практическая конференция «Филология на пути формирования нового гуманитарного знания», посвящённая 80-летию со дня рождения доктора филологических наук, профессора О.А.Султаньяева и 55-летию филологического образования КГУ им. Ш.Уалиханова. Вестник Кокшетауского государственного университета имени Ш.Уалиханова. – Серия Филологическая, № 1-2. – 21–22 февраля 2018. – СС. 235–245 / Секция «Литературоведение и фольклористика».
  7. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 30 марта, 2019. – С. 3. (Начало).
  8. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 2 апреля, 2019. – С. 3. (Продолжение).
  9. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 6 апреля, 2019. – С. 3. (Продолжение).
  10. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 26 октября, 2019. – С. 6. (Завершение).
  11. Абайдың «толық адам» концепциясының М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясында көрініс табуы. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 108–112; // Арқа ажары, №12 (18348). – 30 қаңтар, 2020. – Б. 3.
  12. 1920-шы жылдардағы саясаттың әдебиеттің даму бағытына тигізген әсері. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 113–118.
  13. Ақселеу Сейдімбек публицистикасының көркемдігі. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 118–122.
  14. Жамбылдың суырып салмалық (импровизация) өнерінің психологиялық-поэтикалық табиғаты. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 123–128.
  15. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай. – Бұқпа!, №21 (944). – 14 қараша, 2019. – Б. 1.; Б. 15. (Жалғасы бар).
  16. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №22 (945). – 28 қараша, 2019. – Б. 8. (Жалғасы бар).
  17. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №23 (946). – 12 желтоқсан, 2019. – Б. 8. (Жалғасы бар).
  18. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №23 (947). – 26 желтоқсан, 2019. – Б. 8. (Мақаланың соңы).
  19. Бұқпарнас (Төлеген Қажыбай рухына мінәжат). – Ақмола облысының Ішкі саясат басқармасының «Рухани AQMOLA» журналы, №4 (7). – желтоқсан, 2020. – ББ. 12–15.
  20. Сағым-ғұмыр. – Көкшетау, №2 (14230). – 14 қаңтар, 2021. – Б. 5. (Жалғасы бар).
  21. Сағым-ғұмыр. – Көкшетау, №3 (14231). – 21 қаңтар, 2021. – Б. 5 (Мақаланың соңы).
  22. Абайдың «Толық адам» тағылымы. – «EGEMEN QAZAQSTAN», №211 (29940). – 4 қараша, 2020. – Б. 15.
  23. Абайдың «толық адам» концепциясының М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясында көрініс табуы. – «Тайынша Таңы» (Тайынша аудандық қоғамдық-саяси газеті), №43 (787). – 6 қараша, 2020. – Б. 1; Б. 4.
  24. Хакім Абайдың ғибраты. – «Тайынша Таңы» (Тайынша аудандық қоғамдық-саяси газеті), №44 (788). – 13 қараша, 2020. – ББ. 3–4.
  25. Ұлт руханиятының исламдық бастауы және қазақ педагогикасының жәдитшілік негізі. – Қазақстан кәсіпкері – Профессионал Казахстана (ғылыми-әдістемелік журнал; научно-методический журнал). – № 1 (136). – Нұр-Сұлтан, 2020. – ББ. 49–55.
  26. Сиқыр мүсіндер симфониясы немесе жан нұрына шарпылған Шыңғыс мүсін... – Арқа ажары, №36 (18516). – 1 сәуір, 2021. – Б. 6.
  27. Қазақ сәулет өнерінің қаранары (Шот-Аман Уәлиханов рухына мінәжат). – Арқа ажары, №37 (18517). – 3 сәуір, 2021. – Б. 2.
  28. Ойлы да асқақ жырлар орбитасы немесе олжалы ой олимпіндегі оғылан (Олжас Сүлейменовтің туғанына – 85 жыл толуына орай). – Арқа ажары, №56 (18536). – 22 мамыр, 2021. – Б. 4.
  29. О повести «Сын казаха» (рецензия на книгу Малика Габдуллина «Қазақ баласы – Сын казаха»). – Акмолинская правда, №21 (20004). – 23 февраля, 2021. – С. 3. // (Мәлік Ғабдуллин. «Қазақ баласы – Сын казаха». – Көкшетау, 2020. – 416 б.).
  30. Қасірет пен қайсарлық (Жақан Сыздықовтың 120-жылдығына орай). – Әдеби-көркем, қоғамдық-саяси «МАҒЖАН» журналы. – №3(43). – 2021. – ББ. 32–40.
  31. Бұқпарнас (Төлеген Қажыбай рухына мінәжат). – Қазақстан Жазушыларының әдеби-әлеуметтік «ЖҰЛДЫЗ» журналы, №9. – қыркүйек, 2021. – ББ. 157–162.
  32. Тіл – ұлттық рухтың айнасы. – «Бұқпа!», №47 (1044). – 25 қараша, 2021. – ББ. 4–5.
  33. Мағжан тілі – ақ маржан (Мағжан Жұмабаевтың поэтикасы хақында). – Әдеби-көркем, қоғамдық-саяси «МАҒЖАН» журналы. – №4(44). – 2021. – ББ. 35–50.
  34. Аян Қажыбай. Мағжан тілі – Ақ маржан | Мәдениет порталы. http://madeniportal.kz/article/6342.
  35. Елін есіркеген ерен еңбек (Әдебиетші ғалым Ахат Нұртас Ахатұлының «ЕЛ» кітабы жайында рецензиялық мақала). «Қазіргі білім мен тәрбие жүйесіндегі ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары, 24 қыркүйек, Баяндамалар жинағы, 2-бөлім. – Көкшетау, 2021. – ББ. 291–304.
  36. Зерделі еңбек: қоғам талабы және тың тұжырымдар. – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Тәуелсіз Қазақстан: тарих және қазіргі заман» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы. – Көкшетау, 2021. – ББ. 118–123.
  37. Даласындай дарқан дарын (Илья Жақанов жайында ой-толғам). – Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университетінің 60 жылдығына арналған «Шоқан оқулары-26: Аймақпен өзара әрекеттесу мәнмәтініндегі Қазақстан ғылымының даму векторлары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары (22 сәуір, 2022 ж.), Көкшетау, 2022. – 2-Т. – ББ. 263–269 / «Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар, өнер» секциясы.
  38. Опус о торжестве простых и вечных истин или он громко славил жизнь и торопился жить (образ западно-восточного маргинала в романе Шахимардена Кусаинова «Скрытый хан»). – Материалы международной научно-практической конференции «Шоқан оқулары-26: «Векторы развития науки Казахстана в контексте взаимодействия с регионом», посвященной 60-летию Кокшетауского университета им. Ш.Уалиханова (22 апреля, 2022 г.), Кокшетау, 2022. – Т.2. – СС. 270–275 / Секция «Социальные и гуманитарные науки и искусство».
  39. Завещание Ахмета Байтурсынулы или возвращение казахской литературной матрицы. – Наследие Ахмета Байтурсынова: поиск, опыт и перспектива: сб. статей в 2-х т. / «Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива» республикалық ғылыми-практикалық конференция. ГККП «Кокшетауский высший казахский педагогический колледж им. Ж.Мусина» при управлении образования Акмолинской области. – Кокшетау, 2022, Ч. 2. – 456 с. – СС. 25–32.
  40. Ахмет Байтұрсынұлы – ұлттық терминжасамның бастау көзі, қайнар бұлағы. – Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива: жин. 2 т. / «Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива» республикалық ғылыми-практикалық конференция. Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы «Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі» МКҚК. – Көкшетау, 2022, 2-б. – 456 б. – ББ. 213–219.
  41. Алдаспаны Алаштың Ақын Мағжан (өлең сөздің дүлдүлі – Мағжан Жұмабаевтың поэзиясы хақында). – М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің «Тіл және әдебиет» институты «Мағжан оқулары – 2022: Ұлы Даланың рухани мұрасы» тақырыбындағы халықаралық ғылыми тәжірибелік онлайн конференция материалдары (10 маусым, 2022 ж.), Петропавл, 2022. – ББ. 45–52 / «Жаһандану жағдайында ғылыми ойдың дамуы және рухани ағарту» секциясы.
  42. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайында рецензиялық мақала). – СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН, №72 (22870). – 23 маусым, 2022. – Б. 4. (Жалғасы бар).
  43. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайында рецензиялық мақала). – СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН, №73 (22871). – 25 маусым, 2022. – Б. 4. (Соңы).
  44. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайлы сыни ой-толғам). – Бұқпа!, №33 (1082). – 18 тамыз, 2022. – ББ. 4–5.
  45. Аян Қажыбай. Барысы едің барластың | Мәдениет порталы http://madeniportal.kz/article/6404.
  46. Аян Кажыбай. О повети «Сын казаха» https://adebiportal.kz/ru/news/view/23270.
  47. Аян Қажыбай. «Әкемнің ең сүйікті кейіпкері Кенесары Қасымұлы...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32518/.
  48. Аян Қажыбай. «Ғабдолла Тоқайды алғаш аударған да менің атам еді...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32551.
  49. Аян Қажыбай. «Жақан Сыздықовтың еңбегін майдан даласында ұшақпен шашқан...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32539/.
  50. Аян Қажыбай. «Сұлтанмахмұт шығармашылығына ғұмырын арнаған ғалым...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32861/.
  51. Аян Қажыбай. «Ауылым» емес, «Ауылың» – қонған Сырымбет саласына...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32655.
  52. Аян Қажыбай. «Сейітбаттал Мұстафин «Абай» журналын алғашқы шығарушылардың бірі болған...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32624

Монографии, учебные и учебно/научно-методические пособия:

  1. Белгібай Шалабаев: Өмірі мен ғылыми-шығармашылық қызметі. Биобиблиографиялық көрсеткіш. – Көкшетау: «Келешек–2030», – 212 б. (13,2 б.т.) – (қазақша, орысша). – көмекші оқу құралы;
  2. Белгібай Шалабаевтың ғылыми-зерттеу және көркем аударма еңбектері. Монография. – Көкшетау: «Көкше» Академиясының баспасы, 2015. – 556 б. (32,47 б.т.);
  3. Белгібай Шалабаевтың ғылыми-сын, әдеби аударма еңбектері. Монография. – Қарағанды: «АҚНҰР» баспасы, 2018. – 408 б. (44,25 б.т.);
  4. Сөз құдіреті – Величие слова. Әдеби ой-толғаныстар, сын-зерттеулер, эсселер. – Көкшетау, ЖК Устюгова Н.Ф., 2020. – 448 б. (26,17 б.т.);

2013–2019 г.г. – УМКД по: «Қазақ халық ауыз әдебиеті»; «Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиеті»; «Абайтану»; «Қазақ әдебиеті сынының тарихы»; «Әдебиеттануға кіріспе»; «Аударма теориясы»; «Әдебиетті оқыту әдістемесі»; «Жергілікті ақын-жазушылар»