2. ИРНAP09058089 Ат қоралы-жайылымдық ұстау жүйесін өнімді сүтті жылқы шаруашылығы үшін көпжылдық кент маңындағы жайылымдық конвейер құру және пайдалану (Байдалин Марден Ерсаинович)

ҚР ҒЖБМ гранттық қаржыландырудың ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалары бойынша ақпарат

1) 2022-2024 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыру (іске асыру мерзімі 36 ай)

Жоба туралы қысқаша ақпарат

Жобаның тақырыбы

ИРНAP09058089 Ат қоралы-жайылымдық ұстау жүйесін өнімді сүтті жылқы шаруашылығы үшін көпжылдық кент маңындағы жайылымдық конвейер құру және пайдалану

Жоба жетекшісі

Байдалин Марден Ерсаинович PhD,қауымдастырылған профессор

Іске асыру мерзімдері

2021-2023 жж.

Қаржыландыру сомасы

50 851 534 теңге

Өзектілік

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен маңыздылығы алғаш рет кент маңындағы көпжылдық жайылымдық конвейерді құрудың және тозған кент маңындағы жайылымдық жерлерді жақсартуға және сауын биелердің сүт шығымы мен оның сапасын арттыруға бағытталған ат қора-жайылымдық ұстау жүйесін өнімді сүт шаруашылығына пайдаланудың ғылыми негізделген және іс жүзінде дәлелденгенінде.

Мақсат

Ат қоралы-жайылымдық ұстау жүйесін өнімді сүтті жылқы шаруашылығына арналған көпжылдық кент маңындағы жайылымдық конвейерді әзірлеу

Результаты проекта

1. Жайылымдық конвейерге арналған шөп қоспаларының түрлері мен комбинациялары таңдалды. Жемдік шөптер өмірінің 2-ші және 3-ші жылында ерте пісетін, орта маусымдық және кеш пісетін бұршақ-дәнді шөптерде МППК схемалары әзірленді.
2. Ауыл маңындағы көпжылдық жайылымдық конвейер ат қора-жайылымдық ұстау жүйесінің өнімді сүтті жылқы шаруашылығына сыналды.
3. Жылқы-жайылымдық ұстау жүйесінің өнімді сүтті жылқы шаруашылығына арналған көпжылдық кент маңындағы жайылымдық конвейердің биоэнергетикалық, экологиялық және экономикалық тиімділігі есептелген.

Scopus базасында индекстелетін және СiteScore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар жобаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланатын ғылыми басылымдарда 2 (екі) мақала жарияланды.

1. Baidalina S, Baidalin M, Khusainov A, Kazydub N, Baiken A (2023). Photosynthetic activity, productivity, and nutritional value of mowing and grazing phytocenoses depending on the species composition of grasses. SABRAO J. Breed. Genet. 55(3): 825-835. http://doi.org/10.54910/sabrao2023.55.3.18
2. Ualiyeva, G. T., Sagalbekov, U. M., Baidalin, M. E., Yancheva, H. (2022). Development of a Model, Selection and Evaluation of the Source Material for the Plant Breeding of Alfalfa Varieties with Increased Seed Productivity. OnLine Journal of Biological Sciences, 22(1), 139-148. https://doi.org/10.3844/ojbsci.2022.139.148.

Сонымен қатар, ғылыми қызметтің негізгі нәтижелерін жариялау үшін ҚР ҒЖБМ Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті ұсынған басылымдарда 3 (үш) мақала жарияланды.

1. Байдалина С.Е, Байдалин М.Е., Ансабаева А.С., Хусаинов А.Т. Құрғақшылықтың көпжылдық жайылымдық шөп қоспаларының бірінші жылындағы шөптегі нитрат құрамына әсері. 3i: intellect, idea, innovation - интеллект, идея, инновация, № 4 (2022), 92-102.DOI: 10.52269/22266070_2022_4_92

2. Байдалина С.Е, Байдалин М.Е., Сейлханов Т.М, Хусаинов А.Т. Productivity and quality of the herbage of the first year of life of perennial pasture grass mixtures depending on the species composition in the conditions of the hill-plain zone of Northern Kazakhstan. Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің жаршысы, Қызылорда қ., 2022 жыл №4 (63) 130-138 б.

3. Байдалин М.Е., Уалиева Г.Т., Сагалбеков У.М., Тағаев Қ.Ж., Байдалина С.Е. Түр құрамына байланысты көпжылдық шөп қоспаларының шөптесін өсімдіктерінің тағамдық құндылығы. Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің "Ғылым және білім" ғылыми-практикалық журналы, Орал қ., 2022 жыл, № 4-2 (69).173-182 б.

Екі томдық монография жарық көрді:

1. Солтүстік Қазақстанның табиғи жемшөп алқаптары.1 том / Алматы: Эверо, 2022. – 236 б.;
2. Солтүстік Қазақстанның табиғи жемшөп алқаптары. 2 том / Алматы: Эверо,2022.– 268 б.