Студентке «Сессияға қалай дайындалуға болады» жадынамасы
«Мәселе тез жүгіру емес, ерте шығуда»
Рабле
Емтихан сессиясына дайындық және емтихандар мен сынақтарды тапсыру студент үшін өте жауапты кезең болып табылады. Сессияға дайындықтың негізгісі - ол бойынша емтихан тапсыру қажет барлық материалды, курсты немесе пәнді қайталау. Лекцияларда тыңдалған, өзіндік сабақтарда бекітілген материалды жақсы қайталай алатын адам ғана үлгереді.
Емтиханға дайындық кезінде мыналарды есте сақтау қажет:
- Сессияға семестрдің алғашқы күндерінен бастап дайындалу керек: дәрістерді өткізіп алмау, дәріс материалдарын бекітумен жұмыс істеу, барлық практикалық және зертханалық жұмыс тарды орындау.
- Материалды қайталауға және жинақтауға сессияға дейін (шамамен бір ай бұрын) кірісу қажет.
- Емтиханға күн сайын бір үй-жайда және бір жұмыс орнында дайындалу ұсынылады, өйткені бұл жағдайда қоршаған орта мен ақпаратты қайта өңдеу процесі арасында ассоциативтік өзара байланыс орнатылады.
- Қайталауды конспектілерді оқудан бастау керек. Пән бойынша материалды мұқият оқығаннан кейін тақырыптар мен бөлімдер бойынша мұқият қайталауға кірісу. Қайталаудың осы кезеңінде оқулық пен оқытушы ұсынған қосымша әдебиетті пайдалану керек. Қайталау кезінде тек конспектілермен шектелудің қажеті жоқ.
Тақырыптар бойынша материалды қайталай отырып, оны анық меңгеруге қол жеткізу керек. Қайталау кезінде келесі амалдарды пайдалану ұсынылады:
а) материалды іштей немесе дауыстап айту;
б) өз-өзіне түрлі сұрақтар қою және оларға жауап беру (өзін-өзі бақылауды қолдану);
в) материалды жалпылауға көмектесетін қосымша жазбалар, схемалар жасауға;
г) қайталанған материалды өз жолдастарына айтуға, олардың сұрақтарына жауап беруге;
д) қайталай және жалпылай отырып, барлық түсініксіз, туындайтын сұрақтарды блокнотқа жазу және оларды міндетті түрде консультацияда анықтау;
е) қайталауды, негізінен, емтиханға бір күн қалғанда аяқтау керек, қайталанған және бекітілген материал санада және есте «қалуы» тиіс.
Емтихан алдында:
- ақыл-ой ауыртпалығын шектен тыс болдырмау үшін режимді ұстану, еңбек пен демалысты кезектестіру;
- түн ортасында отыруға болмайды. Жатақхана бөлмесінде тыныштық, тазалық пен тәртіпті сақтаңыз. Демалу кезінде жолдастарыңызға дайындалуға кедергі жасамаңыз;
- емтихан алдындағы күні ұйықтағанға дейін тыныш жерде (саябақ, орман) серуендеп, ойларыңызды жинаған дұрыс;
- таңертең міндетті түрде таңғы ас ішіңіз. Сонда сен емтиханға көңілді және сеніммен келесің;
- емтихан тапсырғаннан кейін қалған күнді демалысқа арнау, киноға немесе стадионға бару. Бірақ келесі күнгі жұмысқа барлығын дайындауды ұмытпа.
Егер емтиханда үміттеніп отырған бағаңызды алмаған болсаңыз, үмітсіз қалмаңыз. Емтихан қандай да бір дәрежеде «лотерея» сияқты, бірақ баға әрқашан сен емтиханда көрсеткен білім деңгейіне сәйкес келеді.
Ескі әзіл сөзді ұмытпа: «Емтиханда студенттің жауы студенттің өзінен үлкен емес».
Осы кеңестердің барлығы сізге білімді терең меңгеруге, сынақтар мен емтихандарды жақсы тапсыруға мүмкіндік береді. Оқуда мейлінше аз қарсылық көрсету жолымен жүруге тырысатындарға, ал өз сәтсіздіктерінің себептерін өзіңнен тыс іздеуге тырысатындарға сен былай дейсің:
"Жүйелі әрі қызу жұмыс істе! Сонда табысқа жетесің!"
Психологтың «Емтиханда өзіңді қалай ұстау керек» кеңестері
Ауызша емтихандарда стресстің деңгейі едәуір жоғарылайды, психологиялық орнықтылық та, сөзді меңгеру де, өз жауабын дұрыс құрып, өз білімін көрсете білу де шешуші мәнге ие. Жазбаша емтихандардағы күйзеліс біршама аз.
Жазбаша емтихандағы мінез-құлық:
- Егер сен дүрбелең сезсең, дереу өзіңе «Тоқта!» деп бұйрық бер. Бұл сөзді команда ретінде дауыстап айту керек;
- әрқашан ұмытпаңыз: денеңде болып жатқан барлық нәрсе сіздің ойларыңызбен толығымен басқарылады: «Мен сабырмын», «Мен барлық сұрақтарға оңай жауап беремін», «Мен бәрін білемін» деген ұстанымдарды қолданыңыз;
- содан кейін тыныс алуыңызды қалыпқа келтіріңіз: бірнеше рет терең тыныс ал және баяу тыныс ал. Сен емтиханға дайындалдың, енді біліміңді іске асыратын уақыт келді;
- алаңдататын сәттерге (аудиториядағы дыбыстар мен қозғалыс және т.б.) ден қоймауға және орындалатын жұмысқа барынша көңіл бөлуге тырыс;
- қандай тапсырма берілген екенін түсіну үшін бүкіл тестті қарап шығу, бұл жұмысқа бейімделуге көмектеседі;
- жауап беруге асықпаңыз, оның мағынасын толық түсіну үшін сұрақты соңына дейін мұқият оқыңыз;
- егер сұрақтың жауабын білмейтін немесе оған сенімсіз болсаңыз, оны өткізіп жіберіп, кейін оған қайту үшін белгілеңіз;
- егер берілген уақыт ішінде сұраққа жауап бере алмаса, тек өзінің интуициясына сүйеніп, ең ықтимал нұсқасын көрсету ғана қалады.
Ауызша емтихандағы мінез-құлық
- егер билетті жақсы білмейтін болсаң, қорықпа. Есте сақталғандарды барынша пайдаланыңыз.
- Билет мәселелері бойынша ақпарат: Назарыңды өзің білмейтін нәрсеге емес, өзің айта алатын нәрсеге аудар;
- билетке жауап беруге бара жатып, өзін-өзі ынталандырудың қолайлы формуласын бірнеше рет қайталап, өзін-өзі ұстай білу, мысалы: «Мен тынышпын, сенімді және түсінікті сөйлей аламын», «Мен барлық сұрақтарға дұрыс жауап беремін»;
- жауап кезіндегі күіңіз еркін және табиғи болуы тиіс. Алаңдаушылық танытпауға тырысыңыз: аз алаңдаушы көбірек біледі. Көзіңізді жасырмаңыз, оқытушымен көзбен байланыс орнатыңыз. Осылайша сен жағдайды бақылап, қорықпайтыныңды көрсете аласың. Сеніммен, бірақ еркін жүре бер;
- Егер сен толығымен жауап беруге дайын болсаң, бірақ шешуші сәтте толқудан тілің тамаққа жабысып қалғандай болса және екі сөзді байланыстыра алмасаң, бірнеше секундқа тоқта! Тыныс алыңыз, көңіл аударыңыз және баяу сөйлей бастаңыз: жылдам, бірақ байланыссыз сөйлеу жақсы нәтиже бермейді.
Жарқын болашақты есестет. Қазіргі сәтте емтихандар саған ең маңызды оқиға сияқты көрінеді, бірақ сенің болашақ өмірің тұрғысынан - бұл тек кезекті өмірлік міндетті шешу ғана. Алдағы емтиханға немесе басқа да маңызды оқиғаға байланысты толқу - табиғи құбылыс. Ең бастысы, ол үрей тудырмай, өз күшіңді жұмылдырып, ең жақсы нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Емтихандарда сәттілік тілеймін!