Қажыбай Аян Төлегенұлы

Қажыбай Аян Төлегенұлы

Ассистент профессор, ф.ғ.к.


E-mail: Білімі

1999–2004 ж.ж. – үздік диплом, біліктілік – Халықаралық журналист, мамандық – «021140 – Халықаралық журналистика», Л.Н.Гумилёв атындағы Еуразия Ұлттық университеті.2004 (2 қараша, №197-П бұйрығына сәйкес) – 2007 (22 қазан, №299-П бұйрығына сәйкес) ж.ж. – Аспирантура, мамандық – «10.01.02 – Қазақ әдебиеті», Л.Н.Гумилёв атындағы Еуразия Ұлттық университеті

Негізгі оқытатын пәндері

Бакалавриат: "Әдебиеттануға кіріспе";"Ежелгі және хан дәуіріндегі әдебиет"; "ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің тарихы";" ХХ ғасырдың І жартысындағы қазақ әдебиетінің тарихы (1900-1960 ж. ж.)";" Өңірлік Әдебиеттану";"көркем сөз эстетикасы"

Магистратура: "психоаналитикалық әдебиеттану"

Ғылыми дәрежесі


Филология ғылымдарының кандидаты


Ғылыми бағыты


Қазақ әдебиеті сынының тарихы; әдебиет теориясы; компаративистика; көркем тексттің метафизикасы (вербальды және бейвербальды семиотикалық нарративтер); қазіргі семиотиканың стратегиялары; қазіргі кезеңдегі шетел әдебиеттану ғылымы: әдеби-сын мектептері, теориялары, тұжырымдамалары, парадигмалары («Жаңа сын», Структурализм, Рецептивті эстетика, Нарратология, Деконструктивизм, Герменевтика, Феноменологиялық мектептер, Мифологиялық сын, Археомодерн, Примодерн, Модерн, Постмодерн); постмодернистский дискурс социокультурной динамики современной медиакультуры; француз постструктурализмнің негізгі тұжырымдамалары (Мишеля Фуко, Жиль Делёз, Феликс Гваттари, Жак Деррида, Ролан Барт, Юлия Кристева, Жак Лакан, Жан Бодрийяр еңбектерінің негізінде)


Ғылыми және қоғамдық қызметтің қысқаша аннотациясы


2007–2008 жылдары аралығында Астана қаласындағы Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігінің қоғамдық-саяси апталығы «Сақшы – На страже» газетінің аға тілшісі және оған қосымша ҚР ІІМ-нің айлығы «Казахстанская полиция» журналында меншікті тілшісі.2008–2011 жылдары аралығында Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің филология факультетінің «Қазақ филологиясы» және «Орыс филологиясы» кафедраларының аға оқытушысы.2011–2016 жылдары аралығында «Көкше» Академиясының гуманитарлық-педагогикалық факультетінің «Қазақ филологиясы және шет тілдері» кафедрасының доценті міндетін атқарушысы.2016–2021 жылдары аралығында Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы «Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорынының «Тіл және әдебиет» кафедрасының оқытушысы болып қызмет атқарып келді.Қазақстан Педагогикалық Ғылымдар Академиясының Жалпы жиналысының 2018 жылғы 12 мамырдағы шешімімен (№5 хаттама) Қазақстан Педагогикалық Ғылымдар Академиясының корреспондент мүшесі болып сайланды (КМ №0139).Қазақстан Педагогикалық Ғылымдар Академиясының шешімі (№3 хаттама) бойынша VI Республикалық тәуелсіз қоғамдық байқаудың жеңімпазы ретінде «Үздік Ұстаз» төсбелгісімен марапатталды (Куәлік №0331, 12.04.2018 ж.).Педагогикалық еңбек өтілі: 19 жыл


Соңғы 5 жылдағы негізгі ғылыми басылымдар 2017-2022 жж


  1. Ардың ісің ардақтап, ұлт намысын қайраған мінез энциклопедиясы (әдебиетші ғалым Ахат Нұртас Ахатұлының «Қазақтың ары» кітабы жайында рецензиялық мақала). Әдеби-мәдени және қоғамдық «Жер шоқтығы» журналы. – №3(9). – 09. – 2017. – ББ. 157–173.
  2. Мёртвые слова начала нулевых, или поэтика попсы как зеркало эпохи. – Курс, №49(907). – 22 декабря, 2016. – С. 3; Акмолинская правда, №129 (20117). – 2 ноября, 2019. – С. 6.
  3. Сұлтанмахмұттану ғылымының көкейкесті мәселелері: құбылысы, ізденісі, ерекшелігі (Б.Кенжебаев, Б.Шалабаев зерттеулерінің негізінде). – «Алаш тағылымы және Тәуелсіздік» атты аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Көкшетау, (Ж.Мусин атындағы жоғары қазақ педагогикалық колледжі, 25–26 мамыр), 2017. – ББ. 54–79.
  4. Абай мен Алаш ақындары поэзиясындағы көркемдік тұтастық, әдеби үндестік пен рухани сабақтастық мәселелерінің М.Әуезов зерттеулерінде көрінісі. – «Мұхтар Әуезов өмірі мен шығармашылығы hәм Алаш идеясы» атты аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары, Көкшетау, 2017. – ББ. 14–50; Жер шоқтығы, №3 (25). – қыркүйек, 2018. – ББ. 18–73.
  5. Мұхтар Әуезов шағын прозасындағы поэтикалық шеберлік және көркемдік-стильдік ізденістер. – «М.О.Әуезов мұрасы: рухани жаңғыру» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары (05–07 қазан, 2017 ж.), Семей, 2017. – ББ. 125–129.
  6. Особенности восприятия и творческого осмысления шиллеровских реминисценции и рецепций кантовского категорического императива в поэтике Достоевского. – VI Международная научно-практическая конференция «Филология на пути формирования нового гуманитарного знания», посвящённая 80-летию со дня рождения доктора филологических наук, профессора О.А.Султаньяева и 55-летию филологического образования КГУ им. Ш.Уалиханова. Вестник Кокшетауского государственного университета имени Ш.Уалиханова. – Серия Филологическая, № 1-2. – 21–22 февраля 2018. – СС. 235–245 / Секция «Литературоведение и фольклористика».
  7. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 30 марта, 2019. – С. 3. (Начало).
  8. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 2 апреля, 2019. – С. 3. (Продолжение).
  9. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 6 апреля, 2019. – С. 3. (Продолжение).
  10. Жизнь в стихии слова Бахытжана Канапьянова. – Акмолинская правда, №37 (19725). – 26 октября, 2019. – С. 6. (Завершение).
  11. Абайдың «толық адам» концепциясының М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясында көрініс табуы. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 108–112; // Арқа ажары, №12 (18348). – 30 қаңтар, 2020. – Б. 3.
  12. 1920-шы жылдардағы саясаттың әдебиеттің даму бағытына тигізген әсері. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 113–118.
  13. Ақселеу Сейдімбек публицистикасының көркемдігі. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 118–122.
  14. Жамбылдың суырып салмалық (импровизация) өнерінің психологиялық-поэтикалық табиғаты. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, «Қазіргі филологиялық зерттеулер: ұлттық әдебиеттану және даму тенденциялары» атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары. – Көкшетау, 2019. – 13 желтоқсан. – ББ. 123–128.
  15. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай. – Бұқпа!, №21 (944). – 14 қараша, 2019. – Б. 1.; Б. 15. (Жалғасы бар).
  16. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №22 (945). – 28 қараша, 2019. – Б. 8. (Жалғасы бар).
  17. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №23 (946). – 12 желтоқсан, 2019. – Б. 8. (Жалғасы бар).
  18. Мекемтас Мырзахметұлының абайтану тарихын зерделеудегі орны һәм ғылыми ізденістері (Абай Құнанбайұлының – 175 жылдығына орай). – Бұқпа!, №23 (947). – 26 желтоқсан, 2019. – Б. 8. (Мақаланың соңы).
  19. Бұқпарнас (Төлеген Қажыбай рухына мінәжат). – Ақмола облысының Ішкі саясат басқармасының «Рухани AQMOLA» журналы, №4 (7). – желтоқсан, 2020. – ББ. 12–15.
  20. Сағым-ғұмыр. – Көкшетау, №2 (14230). – 14 қаңтар, 2021. – Б. 5. (Жалғасы бар).
  21. Сағым-ғұмыр. – Көкшетау, №3 (14231). – 21 қаңтар, 2021. – Б. 5 (Мақаланың соңы).
  22. Абайдың «Толық адам» тағылымы. – «EGEMEN QAZAQSTAN», №211 (29940). – 4 қараша, 2020. – Б. 15.
  23. Абайдың «толық адам» концепциясының М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясында көрініс табуы. – «Тайынша Таңы» (Тайынша аудандық қоғамдық-саяси газеті), №43 (787). – 6 қараша, 2020. – Б. 1; Б. 4.
  24. Хакім Абайдың ғибраты. – «Тайынша Таңы» (Тайынша аудандық қоғамдық-саяси газеті), №44 (788). – 13 қараша, 2020. – ББ. 3–4.
  25. Ұлт руханиятының исламдық бастауы және қазақ педагогикасының жәдитшілік негізі. – Қазақстан кәсіпкері – Профессионал Казахстана (ғылыми-әдістемелік журнал; научно-методический журнал). – № 1 (136). – Нұр-Сұлтан, 2020. – ББ. 49–55.
  26. Сиқыр мүсіндер симфониясы немесе жан нұрына шарпылған Шыңғыс мүсін... – Арқа ажары, №36 (18516). – 1 сәуір, 2021. – Б. 6.
  27. Қазақ сәулет өнерінің қаранары (Шот-Аман Уәлиханов рухына мінәжат). – Арқа ажары, №37 (18517). – 3 сәуір, 2021. – Б. 2.
  28. Ойлы да асқақ жырлар орбитасы немесе олжалы ой олимпіндегі оғылан (Олжас Сүлейменовтің туғанына – 85 жыл толуына орай). – Арқа ажары, №56 (18536). – 22 мамыр, 2021. – Б. 4.
  29. О повести «Сын казаха» (рецензия на книгу Малика Габдуллина «Қазақ баласы – Сын казаха»). – Акмолинская правда, №21 (20004). – 23 февраля, 2021. – С. 3. // (Мәлік Ғабдуллин. «Қазақ баласы – Сын казаха». – Көкшетау, 2020. – 416 б.).
  30. Қасірет пен қайсарлық (Жақан Сыздықовтың 120-жылдығына орай). – Әдеби-көркем, қоғамдық-саяси «МАҒЖАН» журналы. – №3(43). – 2021. – ББ. 32–40.
  31. Бұқпарнас (Төлеген Қажыбай рухына мінәжат). – Қазақстан Жазушыларының әдеби-әлеуметтік «ЖҰЛДЫЗ» журналы, №9. – қыркүйек, 2021. – ББ. 157–162.
  32. Тіл – ұлттық рухтың айнасы. – «Бұқпа!», №47 (1044). – 25 қараша, 2021. – ББ. 4–5.
  33. Мағжан тілі – ақ маржан (Мағжан Жұмабаевтың поэтикасы хақында). – Әдеби-көркем, қоғамдық-саяси «МАҒЖАН» журналы. – №4(44). – 2021. – ББ. 35–50.
  34. Аян Қажыбай. Мағжан тілі – Ақ маржан | Мәдениет порталы. http://madeniportal.kz/article/6342.
  35. Елін есіркеген ерен еңбек (Әдебиетші ғалым Ахат Нұртас Ахатұлының «ЕЛ» кітабы жайында рецензиялық мақала). «Қазіргі білім мен тәрбие жүйесіндегі ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары, 24 қыркүйек, Баяндамалар жинағы, 2-бөлім. – Көкшетау, 2021. – ББ. 291–304.
  36. Зерделі еңбек: қоғам талабы және тың тұжырымдар. – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Тәуелсіз Қазақстан: тарих және қазіргі заман» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы. – Көкшетау, 2021. – ББ. 118–123.
  37. Даласындай дарқан дарын (Илья Жақанов жайында ой-толғам). – Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университетінің 60 жылдығына арналған «Шоқан оқулары-26: Аймақпен өзара әрекеттесу мәнмәтініндегі Қазақстан ғылымының даму векторлары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары (22 сәуір, 2022 ж.), Көкшетау, 2022. – 2-Т. – ББ. 263–269 / «Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар, өнер» секциясы.
  38. Опус о торжестве простых и вечных истин или он громко славил жизнь и торопился жить (образ западно-восточного маргинала в романе Шахимардена Кусаинова «Скрытый хан»). – Материалы международной научно-практической конференции «Шоқан оқулары-26: «Векторы развития науки Казахстана в контексте взаимодействия с регионом», посвященной 60-летию Кокшетауского университета им. Ш.Уалиханова (22 апреля, 2022 г.), Кокшетау, 2022. – Т.2. – СС. 270–275 / Секция «Социальные и гуманитарные науки и искусство».
  39. Завещание Ахмета Байтурсынулы или возвращение казахской литературной матрицы. – Наследие Ахмета Байтурсынова: поиск, опыт и перспектива: сб. статей в 2-х т. / «Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива» республикалық ғылыми-практикалық конференция. ГККП «Кокшетауский высший казахский педагогический колледж им. Ж.Мусина» при управлении образования Акмолинской области. – Кокшетау, 2022, Ч. 2. – 456 с. – СС. 25–32.
  40. Ахмет Байтұрсынұлы – ұлттық терминжасамның бастау көзі, қайнар бұлағы. – Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива: жин. 2 т. / «Ахмет Байтұрсынұлы тағылымы: ізденіс, тәжірибе және перспектива» республикалық ғылыми-практикалық конференция. Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы «Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі» МКҚК. – Көкшетау, 2022, 2-б. – 456 б. – ББ. 213–219.
  41. Алдаспаны Алаштың Ақын Мағжан (өлең сөздің дүлдүлі – Мағжан Жұмабаевтың поэзиясы хақында). – М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің «Тіл және әдебиет» институты «Мағжан оқулары – 2022: Ұлы Даланың рухани мұрасы» тақырыбындағы халықаралық ғылыми тәжірибелік онлайн конференция материалдары (10 маусым, 2022 ж.), Петропавл, 2022. – ББ. 45–52 / «Жаһандану жағдайында ғылыми ойдың дамуы және рухани ағарту» секциясы.
  42. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайында рецензиялық мақала). – СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН, №72 (22870). – 23 маусым, 2022. – Б. 4. (Жалғасы бар).
  43. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайында рецензиялық мақала). – СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН, №73 (22871). – 25 маусым, 2022. – Б. 4. (Соңы).
  44. Іңкәр жүрек іздері (Қорғанбек Аманжолдың поэзиясы жайлы сыни ой-толғам). – Бұқпа!, №33 (1082). – 18 тамыз, 2022. – ББ. 4–5.
  45. Аян Қажыбай. Барысы едің барластың | Мәдениет порталы http://madeniportal.kz/article/6404.
  46. Аян Кажыбай. О повети «Сын казаха» https://adebiportal.kz/ru/news/view/23270.
  47. Аян Қажыбай. «Әкемнің ең сүйікті кейіпкері Кенесары Қасымұлы...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32518/.
  48. Аян Қажыбай. «Ғабдолла Тоқайды алғаш аударған да менің атам еді...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32551.
  49. Аян Қажыбай. «Жақан Сыздықовтың еңбегін майдан даласында ұшақпен шашқан...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32539/.
  50. Аян Қажыбай. «Сұлтанмахмұт шығармашылығына ғұмырын арнаған ғалым...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32861/.
  51. Аян Қажыбай. «Ауылым» емес, «Ауылың» – қонған Сырымбет саласына...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32655.
  52. Аян Қажыбай. «Сейітбаттал Мұстафин «Абай» журналын алғашқы шығарушылардың бірі болған...» // https://e-history.kz/kz/news/show/32624

Монография, оқу және оқу-әдістемелік құралдар:

  1. Белгібай Шалабаев: Өмірі мен ғылыми-шығармашылық қызметі. Биобиблиографиялық көрсеткіш. – Көкшетау: «Келешек–2030», – 212 б. (13,2 б.т.) – (қазақша, орысша). – көмекші оқу құралы;
  2. Белгібай Шалабаевтың ғылыми-зерттеу және көркем аударма еңбектері. Монография. – Көкшетау: «Көкше» Академиясының баспасы, 2015. – 556 б. (32,47 б.т.);
  3. Белгібай Шалабаевтың ғылыми-сын, әдеби аударма еңбектері. Монография. – Қарағанды: «АҚНҰР» баспасы, 2018. – 408 б. (44,25 б.т.);
  4. Сөз құдіреті – Величие слова. Әдеби ой-толғаныстар, сын-зерттеулер, эсселер. – Көкшетау, ЖК Устюгова Н.Ф., 2020. – 448 б. (26,17 б.т.);

2013–2019 г.г. – УМКД по: «Қазақ халық ауыз әдебиеті»; «Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиеті»; «Абайтану»; «Қазақ әдебиеті сынының тарихы»; «Әдебиеттануға кіріспе»; «Аударма теориясы»; «Әдебиетті оқыту әдістемесі»; «Жергілікті ақын-жазушылар»