Ғылыми дәрежесі

Филология ғылымдарының докторы

Ғылыми атағы

Профессор, Қазақстан Жоғары Мектебінің Ұлттық Ғылым Академиясының академигі, Қазақстанның Педагогика Ғылымдары Академиясының академигі.

Ғылыми бағыты

Психолингвистика, когнитивті лингвистика, салыстырмалы лингвистика (лексикология, мотивология), лексикография, билингвизм.

Еңбектер саны

150-ден астам ғылыми мақалалардың авторы, оның ішінде 4-і халықаралық дәйексөздер базасына (Scopus) кіретін журналдарда, 4 монографияның авторы, 5 сөздіктің тең авторы.

Соңғы 5 жылда гранттық, бағдарламалық-нысаналы, шаруашылық-шарттық негізде қаржыландырудың ғылыми жобаларын іске асырды (жобаның атауы, ЖСН, іске асыру жылдары).

2012-2014 жылдары ҚР БҒМ гранттық қаржыландыруды алған ғылыми жобалардың жетекшісі – "Шетелдегі қазақ диаспорасы (Финляндия, Германия, Польша, Ұлыбритания)" және "Тіларалық және мәдениетаралық өзара іс-қимыл аспектісіндегі қазақ этносының ұлттық-мәдени доминанттары"; 2022-2024 жылдары ҚР ҒЖБМ гранттық қаржыландыруды алған ғылыми жоба - "Жеке тұлғаның моно-қос тілді қалыптасуы жағдайындағы балалардың мотивациялық рефлексиясы". 2022-2024 жж. "Қалалық және ауылдық мектептерде ағылшын тілін оқыту сапасы арасындағы алшақтықты қысқарту бойынша Қазақстан жоғары оқу орындарының ғылыми-білім беру консорциумын құру" ГҚ жобасында орындаушы. Назарбаев Университетімен бірлесіп "Орталық Азиядағы әлеуметтік ғылымдар саласындағы зерттеулердің мәдени-маңызды этикасын құру: жергілікті және жаһандық ықпалдардың делдалдығы" тақырыбы бойынша орындалатын халықаралық ғылыми жобаның орындаушысы (2021-2023 жж.). Докторантурадан кейінгі "Жас ғалым" грантының ғылыми жетекшісі (ҚР ҒЖБМ 2022-2024 жж.).

ЖАКУПОВА АЙГУЛЬ ДОСЖАНОВНА – филология ғылымдарының докторы, профессор, "ЖОО үздік оқытушысы-2010" мемлекеттік грантының иегері, 1 ғылым кандидатын (А. К. Жукенова, 2010), 2 PhD докторын даярлады (Ж.Г. Темирова, 2021, А.О. Мукашева, 2023). 4 монографияның авторы, 5 сөздіктің тең авторы.

А. Д. Жакупованың ғылыми қызығушылық саласы психолингвистика, когнитивті лингвистика, салыстырмалы лингвистика, лексикография, билингвизм саласындағы зерттеулермен байланысты.

А. Д. Жакупованың басым зерттеу бағыты салыстырмалы лексикология және лексикография, атап айтқанда салыстырмалы мотивология және әртүрлі тілдер материалында мотивациялық сөздіктерді әзірлеу болып табылады. Салыстырмалы мотивология белгілі бір тілдің мотивацияланған және мотивацияланбаған лексикалық бірліктерін басқа тілдермен салыстыра отырып, сөз мотивациясының құбылысы сияқты тілдік құбылыста әмбебап және спецификалық анықтау үшін зерттейтін салыстырмалы лексикологияның бөлімі ретінде қарастырылады. Тәсілдің ерекшелігі – кең көлемді психолингвистикалық эксперимент жүргізу арқылы сөйлеушінің металингвистикалық санасына үндеу. Осы бағыт аясында Жакупова А.Д. 25 жылдан бері жұмыс істейді. Ол «Қазақстандық мотивологиялық ғылыми мектеп» деп атауға болатын ғылыми мектеп құрды, өйткені осы бағыт аясында оның жетекшілігімен кафедра ғалымдары ғылыми жобаларды жүзеге асырып, кандидаттық диссертациялар қорғалып, арнайы монографиялар мен ғылыми зерттеулер жүргізілуде. ғылыми мақалалары жарияланады.

А.Д. Жакупованың тағы бір маңызды ғылыми бағыты - салыстырмалы лексикография. Томск мемлекеттік университетінің түлегі (1992 ж.), Жакупова А. Д. студент кезінен бастап лексикографиялық жұмысқа тартылды және ТМУ аспиранты бола тұрып, профессор О.И.Блинованың жетекшілігімен мотивациялық сөздіктерге арналған сөздік мақалаларын әзірлеу бойынша ТМУ орыс тілі кафедрасы лексикографтарының кәсіби ұжымында жұмыс істеді. Ол бірқатар лексикографиялық басылымдардың тең авторы, "Өсімдіктер мен құстар атауларының мотивациялық-салыстырмалы сөздігінің (қазақ және орыс тілдерінің материалында)" авторы (2007 ж.).

А.Д.Жакупова көптеген жылдар бойы "Орыс филологиясы" ББ докторанттарын басқарады.